فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه 21

2-2   حسابرسی. 22

3-2 انواع حسابرسی. 24

1-3-2  انواع حسابرسی از نظر محتوا 24

2-3-2   انواع حسابرسی از لحاظ چگونگی انجام کار. 26

3-3-2  انواع حسابرسی از لحاظ تابعیت زمانی. 26

4-3-2 انواع حسابرسی از لحاظ دلیل ارجاع کار. 27

4-2 اهداف حسابرسی. 27

5-2 قضاوت حرفه ای حسابرس.. 29

6-2  شواهد 32

1-6-2   انواع واقسام شواهد 33

2-6-2 مدارک و شواهد در حوزه های مختلف.. 34

7-2 انواع شواهد حسابرسی. 41

8-2  ارتباط حسابرسی با  شواهد حسابرسی. 44

9-2 عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی. 46

1-9-2  خطر ذاتی. 48

3-9-2 خطر قابل پذیرش حسابرسی. 52

4-9-2 اهمیت.. 53

5-9-2 قابلیت اعتماد شواهد حسابرسی. 54

6-9-2 خطر صدور احکام انضباطی علیه حسابرس توسط جامعه حسابداران رسمی. 56

7-9- 2 خطر اقامه دعاوی حقوقی علیه حسابرس.. 58

1-7-9-2 مسئولیت حسابرسان در برابر صاحبکاران. 59

2-7-9-2 مسئولیت حسابرسان در برابر اشخاص ثالث ذینفع. 59

3-7-9-2 مسئولیت حسابرسان در برابرسایر اشخاص ثالث.. 59

4-7-9-2 مسئولیت مدنی حسابرسان. 61

8-9-2 درجه متقاعد کنندگی شواهد 61

9-9-2 سودمندی شواهد برای اهداف حسابرسی. 65

10-9-2 میزان هماهنگی اطلاعات کسب شده از منابع مختلف.. 68

11-9-2 دشواری کسب شواهد 68

12-9-2 هزینه کسب شواهد 69

مقدمه

در فصل دوم که به مروری بر ادبیات تحقیق می پردازد، به ارائه تعریف حسابرسی و تشریح انواع حسابرسی بر اساس محتوا، چگونگی انجام کار، تابعیت سازمانی و دلیل ارجاع کار پرداخته، هدف حسابرسی و نقش حسابرس بیان شده است.

از آنجا که تصمیم گیری در شرایط مربوط به هر کار حسابرسی به ویژه در تعیین کافی و مناسب  بودن شواهد، مستلزم کاربرد قضاوت حرفه ای حسابرس است ، در ادامه، قضاوت حرفه ای حسابرس، موارد الزام قضاوت حرفه ای توسط حسابرس و منابع اشتباهات در قضاوت های حسابرسی، مورد بررسی قرار گرفته است.

شهادت دهی یک فرایند گزارشگری است و عبارت است از گزارش قضاوتی بر مبنای شواهد متقاعد کننده توسط فردی مستقل و ذی صلاح.

از آنجا که متداولترین محصول فرایند حسابرسی، شهادت دهی است، به تبیین انواع شواهد و نقد و بررسی و مقایسه شواهد درپنج حوزه مختلف شامل حسابرسی، تاریخ، حقوق، علم فیزیک و علم محض ریاضی پرداختیم.

قضاوت حرفه ای حسابرس از پنج عامل کلیدی تأثیر پذیر است. این فاکتورها شامل موارد زیر  می باشد:

1-  ویژگی های حسابرس[1] 

2-  محیط کار حسابرسی[2] 

3-  شواهد حسابرسی[3]

4-   فرایند تصمیم گیری[4] 

5-   ویژگی های کیفی قضاوت[5]  .

در ادامه، عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه ای حسابرس در ارتباط با کمیت و کیفیت شواهد حسابرسی عنوان می شود.

عوامل مذکور براساس استانداردهای حسابرسی و تجربیات حرفه ای شامل 12 مورد به شرح زیر می باشد:

• خطر ذاتی
•  خطر کنترل
•  خطر قابل پذیرش حسابرسی
•  خطر صدور احکام انضباطی
•  خطر اقامه دعاوی حقوقی علیه حسابرس
•  سطح اهمیت اقلام مورد رسیدگی
• درجه متقاعد کنندگی شواهد حسابرسی
•  قابلیت اعتماد شواهد حسابرسی
• میزان هماهنگی شواهد گردآوری شده از منابع مختلف
•  سودمندی شواهد برای اهداف حسابرسی
•  دشواری و هزینه کسب شواهد حسابرسی

فصل دوم با تبیین و تشریح و چگونگی تأثیر هریک از عوامل به طور مجزا به  پایان می رسد.

2-2   حسابرسی

"حسابرسی، فرایندی است منظم و با قاعده ، جهت جمع آوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد  درباره ادعاهای مربوط به فعالیت ها و وقایع اقتصادی ، به منظور تعیین درجه انطباق این ادعاها (اظهارات) با معیارهای از پیش تعیین شده وگزارش نتایج به افراد ذینفع" (مسیر و دیگران ،2005 ،13)[6].

این تعریف جامع و بسیط دربرگیرنده انواع مختلف حسابرسی برای موضوعات و موارد متنوع می باشد. ما اغلب با واژه های حسابرسی مالی ، حسابرسی سیستم های اطلاعاتی ، حسابرسی مدیریت، حسابرسی عملیاتی، حسابرسی عملکرد و حسابرسی رعایت روبرو می شویم. این واژه ها نماینده انواع مختلف حسابرسی است و تعریف مزبور تمامی آنها را در بر می گیرد.

عبارت " فرایند منظم و باقاعده " دلالت برآن دارد که فعالیت حسابرسی بر اساس برنامه ریزی مناسب انجام می شود که بر مبنای آن مجموعه ای از شواهد مربوط ، جمع آوری وارزیابی می گردد و از این طریق هدف های حسابرسی تحقق می یابد. "جمع آوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد" شالوده حسابرسی است. اگر چه نوع و ماهیت شواهد و معیارهای ارزیابی می تواند بین پروژه های مختلف حسابرسی متفاوت باشد ، ولی تمامی حسابرسی ها بر محور جمع آوری و ارزیابی شواهد متمرکز است . موضوع مورد رسیدگی از یک سری "ادعاهای مربوط به فعالیت ها و وقایع اقتصادی" تشکیل شده است. این ادعاها که به صراحت یا تلویحی اظهارمی شود اطلاعات اقتصادی نامیده می شوند و کلمه " اقتصادی" نمایانگر شرایطی است که منجر به تصمیم گیری در تخصیص منابع محدود می شود.

ازآنجا که تمام حسابرسی ها به ارائه نوعی اظهار نظر و یا ارزیابی منجر می شود پیش نیاز هر حسابرسی وجود یک سری "معیارهای مشخص" است که بر اساس آن بتوان شواهد را ارزیابی کرد. اصول پذیرفته شده حسابداری ، معیاری صریح و استاندارد است که در حسابرسی صورت های مالی مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال معیارهای تلویحی نیز کاربرد دارند که به روشنی تعریف نشده اند. نمونه اینگونه موارد معیارهایی است که در حسابرسی عملیاتی و یا حسابرسی عملکرد مورد استفاده قرار می گیرد. در مورد معیارهایی که شواهد جمع آوری شده براساس آنها ارزیابی می شود باید توافق همگانی وجود داشته باشد ( نیکخواه آزاد ، 1379 ، 8-3)¹ .

حسابرسی، فرایند رسیدگی بی طرفانه و موشکافانه اسناد و مدارک و دیگر شواهد پشتوانه صورت های مالی است که از داخل یا خارج واحد مورد رسیدگی گردآوری می شود. به منظور اطمینان یافتن از درستی گزاره های صریح یا ضمنی مدیریت و دستیابی به مبنایی معقول برای ارائه ی نظر حرفه ای درباره این که صورت های مالی به طور مطلوب ارائه شده و از تمام جنبه های با اهمیت، با اصول پذیرفته شده حسابداری انطباق دارد. واژه حسابرسی به روش های خاصی اشاره ندارد بلکه به طور ضمنی، دلالت بر هر کاری می کند که حسابرس برای اثبات یا رسیدگی به یک معامله، رسیدگی مدارک مربوط به یک سری معاملات، صورت های مالی یا صورتی حاوی یک یا چند معامله انجام می دهد.  به عبارت روشن تر حسابرسی به روش های خاصی گفته می شود که حسابرسان عموماً برای کسب اطلاعات لازم جهت ارائه نظر حرفه ای درباره حساب، صورت یا صورت های مالی ضروری تشخیص دهند ( ارباب سلیمانی،1379، 8)².